Dòng vốn vào Medtech của Việt Nam: Bối cảnh đầy hứa hẹn nhưng đầy rủi ro

Được thúc đẩy bởi chính phủ Việt Nam, ngành chăm sóc sức khỏe của nước này đang tích cực thúc đẩy chuyển đổi kỹ thuật số và dịch bệnh COVID-19 cũng đã đẩy nhanh quá trình chuyển đổi kỹ thuật số của ngành. Điều này đã thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của các ứng dụng kỹ thuật số trong chăm sóc sức khỏe, bao gồm ứng dụng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo trong các ứng dụng y tế kỹ thuật số. Đây chắc chắn là thị trường đại dương xanh khổng lồ dành cho các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ y tế.

Do sự phát triển của ngành y tế Việt Nam đồng thời với sự bùng nổ Internet, dân số Việt Nam đã đạt tỷ lệ thâm nhập Internet và sử dụng điện thoại thông minh cao trong 10 năm qua, trở thành nhân tố thúc đẩy hiệu quả cho đổi mới công nghệ y tế. Tính đến đầu năm 2022, Việt Nam có 72,1 triệu người dùng Internet, chiếm hơn 73,2% tổng dân số. Đất nước này cũng có tỷ lệ thâm nhập internet tương đối cao so với các nước Đông Nam Á khác, điều này làm tăng tiềm năng cho các công ty định hướng công nghệ tại Việt Nam.

Mặc dù việc áp dụng công nghệ Công nghiệp 4.0 của Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn đầu nhưng quốc gia này đang đạt được tiến bộ trong đổi mới công nghệ và cố gắng đẩy nhanh chương trình chuyển đổi kỹ thuật số của mình. Việt Nam đứng thứ 42/131 quốc gia về Chỉ số Đổi mới Toàn cầu, một dấu hiệu cho thấy nỗ lực xây dựng nền tảng chăm sóc sức khỏe kỹ thuật số của các công ty công nghệ đang phát huy tác dụng. Các công ty công nghệ y tế cũng đang áp dụng các công nghệ tiên tiến như dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo trong dịch vụ của họ, mở đường cho các dịch vụ y tế toàn diện hơn.

Tuy nhiên, cả các công ty khởi nghiệp trong nước và công ty nước ngoài muốn thâm nhập vào ngành y tế Việt Nam đều cần nhận thức được những thách thức do các quy định của chính phủ Việt Nam đặt ra. Việc thiếu khung pháp lý hiệu quả và chính sách quản lý chặt chẽ có thể gây khó khăn cho các startup khởi nghiệp kinh doanh công nghệ y tế tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc hiểu rõ các chính sách pháp lý này có thể mang lại cho các công ty lợi thế cạnh tranh trong việc tận dụng tối đa tiềm năng to lớn của ngành công nghệ y tế Việt Nam.

Chi tiêu cho thị trường chăm sóc sức khỏe của Việt Nam đang tăng nhanh

Theo Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam, chi tiêu cho chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam dự kiến sẽ tăng với tốc độ hàng năm là 9,2% từ năm 2009 đến năm 2025, đạt 262 USD bình quân đầu người. Thị trường chăm sóc sức khỏe của Việt Nam đã chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể trong những năm gần đây, với mức chi tiêu cho các sản phẩm và dịch vụ chăm sóc sức khỏe tăng 11% trong thập kỷ qua. Doanh thu chăm sóc sức khỏe dựa trên nền tảng kỹ thuật số sẽ đạt 806 triệu USD vào năm 2023 và dự kiến sẽ tăng 1,5 lần vào năm 2028.

Sự tăng trưởng này chủ yếu là do độ tuổi trung bình của dân số Việt Nam tăng, mức độ giàu có ngày càng tăng, nhu cầu chăm sóc sức khỏe và các chính sách chăm sóc sức khỏe của chính phủ ngày càng tăng. Hơn 31,6% dân số Việt Nam hiện ở độ tuổi từ 45 trở lên. Hơn nữa, ước tính đến năm 2024, tầng lớp trung lưu đang phát triển nhanh chóng sẽ chiếm khoảng 20% dân số.

Theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam là một trong những quốc gia có dân số già nhanh nhất thế giới. Dân số từ 65 tuổi trở lên dự kiến sẽ tăng đáng kể lên 19,6 triệu người vào năm 2049, chiếm gần 18,1%. Điều này sẽ làm tăng đáng kể nhu cầu về dịch vụ y tế trong tương lai.

Ngoài ra, tầng lớp trung lưu và thượng lưu ngày càng tăng của Việt Nam đã tăng đáng kể trong những năm gần đây và dự kiến sẽ chiếm hơn 20% dân số Việt Nam vào năm 2024. Những nhóm giàu có này yêu cầu dịch vụ chất lượng cao từ các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, bao gồm chăm sóc điều dưỡng, điều trị ngoại trú và dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

Khi nhu cầu về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tiêu chuẩn cao hơn tiếp tục tăng, người tiêu dùng Việt Nam đang tìm kiếm các dịch vụ y tế minh bạch, thuận tiện và cá nhân hóa hơn. Để đáp ứng những nhu cầu mới nổi này, các công ty khởi nghiệp liên quan đến công nghệ y tế đang đẩy mạnh chuyển đổi kỹ thuật số và tích cực hợp tác với các bệnh viện, công ty dược phẩm và chính phủ Việt Nam.

Các công ty khởi nghiệp Medtech của Việt Nam nhận được sự hỗ trợ vốn đầu tư mạo hiểm

Mặc dù đang ở giai đoạn phát triển ban đầu nhưng nhiều công ty khởi nghiệp về công nghệ y tế đang nỗ lực thay đổi tương lai của việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam. Công ty đầu tư mạo hiểm Nextrans của Hàn Quốc đã xác định một số lĩnh vực chính hiện đang được các công ty công nghệ y tế phổ biến, bao gồm công nghệ thông tin y tế, y tế từ xa, thiết bị y tế tiêu dùng và dịch vụ y tế dựa trên trí tuệ nhân tạo. Các công ty Medtech của Việt Nam đặt khách hàng làm trung tâm cho sự phát triển của họ đã đạt được thành công lớn nhất.

Điều này phù hợp với những phát hiện của McKinsey & Company rằng việc áp dụng cách tiếp cận lấy khách hàng làm trung tâm sẽ giúp các công ty công nghệ y tế tạo ra doanh thu đáng kể hơn và tổng lợi nhuận cho cổ đông cao hơn so với các công ty cùng ngành trong thế giới chăm sóc sức khỏe ngày nay. Đồng thời, các startup công nghệ y tế của Việt Nam cũng nhận được sự đầu tư đáng kể từ các nhà đầu tư nước ngoài.

Ví dụ: nền tảng y tế trực tuyến Jio Heath đã huy động thành công hơn 20 triệu đô la Mỹ trong vòng tài trợ Series B vào tháng 3.2022, từ các nhà đầu tư do Heritas Capital dẫn đầu. Công ty có trụ sở tại Singapore này chuyên đầu tư vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Các nhà đầu tư khác trong vòng này bao gồm Fuchsia Ventures, Kasikorn Bank Group và nhà đầu tư hiện tại của Jio Health là Monk's Hills Ventures. Tổng giá trị hiện tại của Jio Heath là 98,4 triệu USD.

Các khoản đầu tư tương tự bao gồm Med247, dựa trên mô hình O2O. Vào tháng 3.2022, nó đã huy động được 4,5 triệu đô la Mỹ trong vòng tài trợ Series A do Altara Ventures dẫn đầu. Các đối tác hữu hạn của Altara là Mirxes và công ty con Pavilion Capital của Temasek cùng tham gia vào vòng tài trợ này, định giá công ty ở mức 21 triệu USD.

Nền tảng O2O tương tự Pharmacity đã nhận được 31,8 triệu USD tài trợ cho Series C vào đầu năm 2021.

Nền tảng y tế từ xa Medigo đã nhận được 2 triệu USD trong vòng tài trợ Series A do East Ventures dẫn đầu vào tháng 3.2023.

Genetica, tập trung vào thử nghiệm di truyền, đã huy động được 2,5 triệu đô la tài trợ cho Pre-Series A vào tháng 11.2023

Rủi ro chính sách luôn đồng hành

Chính phủ Việt Nam đã xây dựng một số chính sách tập trung vào thúc đẩy đầu tư vào ngành chăm sóc sức khỏe và chuyển đổi kỹ thuật số tại Việt Nam. Ví dụ, Nghị quyết 749/QD-TTg nêu rõ ngành chăm sóc sức khỏe của Việt Nam là một trong những ưu tiên hàng đầu của chuyển đổi kỹ thuật số. Nghị quyết 52-NQ/TW cũng đề xuất các sáng kiến, định hướng để Việt Nam tham gia Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Nghị quyết 127/QD-TTg xây dựng Chiến lược quốc gia về nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo của Việt Nam. Những chính sách này đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích các công ty công nghệ y tế và nhà đầu tư số hóa ngành chăm sóc sức khỏe của Việt Nam.

Nhu cầu ngày càng tăng về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tích hợp kỹ thuật số của Việt Nam tương đối ổn định, nhưng ngành y tế từ xa và chẩn đoán từ xa của nước này vẫn thiếu khung pháp lý vững chắc. Các bộ ngành liên tục thay đổi quy định, đặc biệt là trong lĩnh vực thiết bị y tế, chính sách cũng thay đổi liên tục.

Hơn nữa, có nhiều quy định trong các ngành khác cũng có thể liên quan đến các công ty công nghệ y tế. Ví dụ, Đạo luật Khám và Điều trị Y tế yêu cầu bất kỳ tổ chức cung cấp dịch vụ y tế nào phải có giấy phép hoạt động tương xứng với mức độ hoạt động và phạm vi dịch vụ của mình. Ngoài ra, các cơ quan chức năng của Việt Nam cũng đã ban hành các quy định nghiêm ngặt trong lĩnh vực dược phẩm và thiết bị y tế. Luật Dược đặt ra khung pháp lý cho quá trình đăng ký, bán và phân phối dược phẩm. Thông tư 32/2018/TT-BYT quy định quy trình đăng ký dược phẩm và cấp phép lưu hành nguyên liệu làm thuốc tại Việt Nam Về trang thiết bị y tế, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định số 36/2016/NP-CP để thống nhất quản lý trang thiết bị y tế sản xuất trong nước và nhập khẩu. Nghị định quy định tất cả các thiết bị y tế phải được Bộ Y tế đăng ký và cấp phép. Ngoài ra, tất cả các thiết bị y tế phải được phân loại cụ thể theo mức độ rủi ro mà chúng gây ra. Khi mức độ phân loại tăng lên, các yêu cầu trở nên nghiêm ngặt hơn. Điều này được nêu trong Nghị định số 98/2021/NĐ-CP. Những quy định nghiêm ngặt và thủ tục hành chính rườm rà này đặt ra nhiều thách thức cho các công ty công nghệ y tế hoạt động trong lĩnh vực này.

Ngành công nghệ Medtech của Việt Nam vẫn còn ở giai đoạn sơ khai, nhưng nhiều công ty công nghệ y tế Việt Nam đã tìm được mô hình kinh doanh và nhận được đầu tư đáng kể. Ngành này có cơ hội tăng trưởng to lớn khi người tiêu dùng tìm kiếm nhiều dịch vụ chăm sóc sức khỏe tích hợp kỹ thuật số hơn và khi chính phủ Việt Nam nỗ lực đẩy nhanh quá trình chuyển đổi kỹ thuật số của Việt Nam. Tuy nhiên, cả các công ty đầu tư và các công ty khởi nghiệp nên hiểu khung pháp lý và thiết kế pháp lý của hệ thống chăm sóc sức khỏe của Việt Nam. Nội dung liên quan có thể rất phức tạp, các nhà đầu tư muốn thâm nhập thị trường công nghệ y tế Việt Nam hoặc đầu tư vào các công ty công nghệ y tế nên tiến hành nghiên cứu thị trường và thuê các chuyên gia liên quan để tư vấn kinh doanh.